دسته: حسابداری بررسی دایره حسابداری شعب بانكها در 197صفحه در قالب فایل ورد قابل ویرایش
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
بررسی دایره حسابداری شعب بانكها
مقدمه
بر كسی پوشیده نیست كه بانك ها جز نهادهای مالی هر كشور می باشند. نهادهای مالی دو گونه اند:
1- نهادهای مالی سیاست گذار: موسساتی كه مسئولیت پایه ریزی و تعیین خط مشی های اصلی مالی را عهده دارند و برنامه های كلی را در چهارچوب قوانین و مصوبات جاری دولت مشخص می‌كنند پس از تكمیل و تایید سیاست های مقرر توسط دولت این برنامه ها برای اجرا به دستگاههای مربوطه ابلاغ می گردد. هدف این مؤسسات دستیابی به راههایی است كه گردش پولی و مالی را افزایش، نقدینگی را كاهش، سرمایه گذاری ها را افزایش و در نهایت به پویایی اقتصاد كشور منجر گردد.
2- نهادهای مالی عملیاتی: موسساتی هستند كه به طور مستقیم به ارائه خدمت به مردم می پردازند مانند مؤسسات مالی و اعتباری، صندوق های قرض الحسنه و بانك ها
این مؤسسات ملزم به اجرای برنامه های اعلام شده توسط نهادهای مالی سیاست گذار هستند و در واقع بخش عملیاتی و اجرا به عهده این مؤسسات است.
هدف اصلی آنها علاوه بر اجرای برنامه های معین، ارائه خدمات هر چه بیشتر و بهتر در كمترین زمان ممكن به مراكز صنعتی، دولتی، خصوصی و آحاد جامعه به منظور افزایش رفاه و رضایت مندی مردم و تشویق برای سپرده گذاری و سرمایه گذاری در راستای سیاست های معین است.
بانك ها نیز به عنوان مهمترین این موسسات، در این راستا پیشرو هستند.
بانك ها برای نیل به هدف های مذكور در شهرها و مناطق مختلف شعبی را تاسیس نموده اند حجم فعالیت شعبه متفاوت است و در بعضی شعب ازدیاد برای دریافت خدمات و پرداخت های ضروری به قدری است كه ممكن است كاركنان را برای انجام وظایف خود با دشواری رو به رو سازد برای رفع این مشكل و جلوگیری از دوباره كاری و اتلاف وقت و رسیدگی سریعتر و بهتر به امور مردم دوایری در شعب مشخص شده كه مهمترین این دوایر، دایره حسابداری شعب است.
این بخش نیز مانند دوایر دیگر دارای شرح وظایف خاصی است كه باید در حیطه قوانین اجرا شود.
این مجموعه به تفصیل به شرح فعالیت های شعب، به ویژه دایره حسابداری شعب و قوانین مصوب مربوط به آن پرداخته است.
شرح وظایف دایره حسابداری شعب:
1/2. اطمینان از صحت و اصالت اسناد از نقطه نظرهای اعضاء و تاریخ، نام شعبه، موضوع سرفصل، شرح كامل و واضح بودن سند، كامل بودن ضمائم مربوطه، طرف حساب سند و محاسبات مربوطه
2/2. اطمینان از مطابقت شرح و محتوی اسناد صادره با سر فصل مربوطه طبق مقررات و دستورالعمل موجود و اصول حسابداری
1/3. پشت نمره نمودن و تفكیك اسناد بدهكار و بستانكار اعم از نقدی و انتقالی به ترتیب سرفصل‌های مندرج در خلاصه دفتر كل
2/3. تهیه نوار جمع از اسناد پشت شماره شده به تفكیك بدهكار و بستانكار هر فصل و توازن آنها
3/3. تهیه روكش از كلیه اسناد بدهكار و بستانكار روزانه به تفكیك هر سرفصل برحسب مورد و اطمینان از تطابق مبلغ روكش با جمع اجزاء (اسناد) تشكیل دهنده آن
1/4. صدور كلیه اسناد و نامه‌های مربوطه به حسابداری و امضاء دوم آنها توسط مسئول مربوطه
2/4. تنظیم و صدور اسناد مربوط به لیست حقوق و مزایا و دیگر پرداخت های پرسنلی كاركنان
3/4. تنظیم و صدور اسناد هزینه با توجه به بخشنامه‌ها، دستورالعملها و مقررات بانك
1/5. ثبت اسناد و روكش‌ها در نمونه گردش عملیات روزانه و مانده خلاصه دفتر كل شعبه و انجام عملیات مربوط به توازن خلاصه مزبور.
2/5. ثبت اسناد در دفاتر یا كارتهای معین و فهرست حساب بین واحدها و تهیه شیفریه روزانه
3/5. كنترل و تطبیق شیفریه روزانه با اقلام مندرج در ستون گردش حسابها ( )
4/5. انتقال كاركرد روزانه از نمونه به دفتر كل اصلی و توازن آنها
1/6. كنترل و تطبیق مانده فهرست بین واحدها با مانده خلاصه دفتر كل همان روز
2/6. كنترل و تطبیق مانده‌های دفاتر معین با خلاصه دفتر كل و بررسی و پیگیری و كشف هر گونه مغایرت احتمالی و اقدام جهت تصحیح آنها با اطلاع و تأیید مقام مافوق.
3/6. كنترل مانده كلیه آمار و ارقام و صورت‌های تهیه شده با خلاصه دفتر كل
4/6. كنترل و پیگیری در جهت رفع ارقام باز كلیه حسابهای شعبه با توجه به تاریخ ایجاد آنها
5/6. كنترل و نظارت در امر رسیدگی به حساب پیش‌پرداخت‌ها و تسویه این اقلام از پرداخت‌های بعدی مربوطه طبق مقررات و دستورالعمل‌های جاری
6/6. اعلام هر گونه وضعیت مشكوك در مورد اسناد صادره و حسابها به مسئولین مافوق به ترتیبی كه نهایتاً موضوع روشن شده و موجب اصلاح و اقدامات بعدی گردد.
7/6. تهیه صورت گردش ماهیانه حسابهای معین و كنترل آن با گردش ماهیانه حسابهای مربوطه در دفتر كل.
8/6. تهیه و نگهداری نوارتراز از كلیه سرو فصل‌های مختلف دفتر كل به منظور حصول اطمینان از صحت عملیات ماهیانه و تطبیق مانده آن با خلاصه دفتر كل
9/6. انجام كلیه كنترل‌های داخلی مربوط به سرفصل‌های مختلف دفتر كل
10/6. كنترل مانده و گردش بدهكار و بستانكار تریل‌ها با گردش و مانده روزانه خلاصه دفتر كل
11/6. كنترل جمع بدهكار و بستانكار شیفریه یا ژورنال روزانه با گردش بدهكار و بستانكار حسابهای مربوطه در خلاصه دفتر كل
12/6. نظارت و كنترل به منظور حصول اطمینان از صحت صدور اصلاحیه های صادره از طرف دایره صندوق و حساب جاری
1/7. تهیه و ارسال كلیه آمارهای درخواستی جهت واحدهای ذیربط
2/7. تهیه حساب سود و زیان و تراز اختتامیه، افتتاحیه و ضمائم آن و صدور اسناد لازم با توجه به دستورالعمل مربوطه
3/7. پیش‌بینی و تهیه بودجه سالانه شعبه با در نظر گرفتن دستورالعمل‌های صادره از طرف اداره كل امور مالی
8 . سایر امور:
1/8 . مطالعه دقیق كلیه دستورالعملها، بخشنامه‌ها، اطلاعیه‌ها و حفظ و نگهداری آنها
2/8 . رفع مغایرت‌ها و ایرادات مربوطه به كلیه حسابهای شعبه
3/8 . دریافت به موقع اسناد از سایر واحدهای بانك
4/8 . انجام كلیه امور مربوط به بستن دفاتر پایان سال و تهیه دفاتر جدید و انتقال ارقام صحیح آنها طبق دستورالعمل‌های مربوطه
5/8 . انجام مكاتبات لازم با شعب و ادارات مختلف بانك برحسب مورد و در چهارچوب مقررات حاكم در بانك
6/8 . مراقبت در حفظ و نگهداری دفاتر به نحوی كه افراد غیرمسئول به آن دسترسی نداشته از این نظر مقررات و ضوابط مربوطه رعایت گردد.
7/8 . تحویل كلیه اسناد روزانه پیش از ثبت طبق دستورالعمل مربوطه (موضوع بخشنامه 057/061/275) به بایگانی شعبه
8/8 . انجام سایر امور در حدود وظایفی كه از طرف مافوق ارجاع می‌شود.
حسابداری شعب:
عملیات حسابداری پرداخت حقوق كاركنان از طریق دایره حسابداری:
بدهكار: حساب هزینه كل، معادل جمع حقوق و مزایای كاركنان به موجب لیست حقوق و دستمزد
بستانكار: حساب بستانكاران متفرقه- حقوق كاركنان
بستانكار: حساب بستانكاران متفرقه- حقوق كاركنان معادل مبلغ بازنشستگی، بهداری، بیمه و سایر موارد (سهم بانك)
بستانكار: حساب جاری اشخاص- معادل خالص حقوق كاركنان (پس از كسر مساعده)
بستانكار: حساب بدهكاران متفرقه- معادل مساعده كاركنان
به منظور تسویه باقی مانده، حساب بستانكاران متفرقه شعب بایستی طی سند بستانكار بین واحدها (نمونه ) نسبت به صدرو یك فقره سند بین واحدها به نام حسابداری منطقه به شرح زیر اقدام و نسخ اول و دوم سند را به اداره حسابداری منطقه ارسال نمایند.
نحوه پرداخت مساعده به كاركنان:
هنگام پرداخت مساعده حقوق به كاركنان از نمونه 1395 استفاده شده و اسناد جاری مربوط به كاركنان بابچ جداگانه با كد 31 به اداره كامپیوتر ارسال می‌گردد. هنگام واریز مساعده قبل از موعد مقرر حساب جاری كاركنان معادل مبلغ واریزی بدهكار شده و اسناد جاری بابچ جداگانه با كد 30 به اداره كامپیوتر ارسال می‌گردد.
توضیح اینكه پرداخت مساعده حقوق تا 80% خالص حقوق و مزایای كاركنان میباشد.
نحوه تنظیم پیشنهاد بودجه:
برای مشخص نمودن و تنظیم بودجه مانده هر سرفصل در ماه موردنظر (اشاره شده در اطلاعیه) را به تعداد ماه تقیسم نموده و پس از بدست آوردن هزینه یك ماه عدد بدست آمده را در 12 ضرب كرده، بودجه یك سال مشخص می‌شود. لازم به ذكر است كه در مورد هزینه‌‌هایی كه احتمال انجام آن درسال آینده می‌رود نیز بایستی پیش‌بینی بودجه شود به عنوان مثال هزینه تعمیرات و هزینه پایه سنواتی و گروه معوق حقوق كاركنان.
مثال: اگر ماه مورد نظر آذر باشد برای تنظیم بودجه بایستی مانده آذر ماه را در مورد هر سرفصل به طور جداگانه ملاك قرار داد. و آن را تقسیم بر 9 نمود. و در عدد 12 (یكسال) ضرب كنیم (به عبارتی دیگر مانده هر سرفصل را ضرب در نموده، بودجه یكسال هر سرفصل مشخص می‌شود.
چك
چك نوشته‌ای است كه به موجب آن صادر كننده می‌تواند وجوهی را كه نزد بانك دارد كلاً یا مقداری از آن را دریافت و یا به دیگری واگذار نماید.
از تعریف فوق فهمیده می‌شود كه:
الف: تمام یا قسمتی از وجوه سپرده شده نزد بانك بوسیله صدرو چك قابل برداشت میباشد.
ب: صاحب حساب سپرده قرض الحسنه جاری می‌تواند بنام خود، یا در وجه حامل و یا شخص معین چك صادر نماید.
ج: در تنظیم چك نیز مانند برات معمولاً سه نفر (1) صادر كننده چك (محیل یا متعهد) (2) دارنده چك (متعهدله) و (3) پرداخت‌كننده چك (بانك یا محال علیه) دخالت دارند.
برای اینكه چك خصوصیات خود را حفظ نموده و دارای اعتبار باشد بایستی شامل یك سلسله مندرجات الزامی باشد. اركان چك از نظر بانك بدین جهت مهم است كه هنگام پرداخت آن بایستی دقیقاً این اركان را كنترل نمود تا از مشكلات احتمالی آتی جلوگیری گردد.
این اركان عبارتند از:
1-2- تاریخ صدرو چك
هر چند كه قانون در مورد چگونگی نوشتن تاریخ روی چك ساكت است ولی بهتر است تاریخ به حروف نوشته شود تا امكان دست كاری و تغییر آن وجود نداشته باشد.
طبق قانون تجارت وجه چك باید بمحض ارائه كارسازی شود. مفهوم این جمله اینست كه چك باید حال باشد و صادر كننده چك نمی‌تواند تاریخ مؤخر بر تاریخ صدور چك (مثلاً امروز چكی برای سه یا شش ماه بعد صادر نماید) قید نماید. مضافاً اینكه طبق ماده 13 قانون صدور چك، صدور چك وعده دار ممنوع میباشد. بدیهی است در صورت ارائه چكهای وعده‌دار و در خواست مشتری می‌بایستی صرفاً نسبت به صدور گواهینامه عدم پرداخت باستناد تقدم تاریخ اقدام نمود و پرداخت وجه اینگونه چكها تا تاریخ سررسید امكان‌پذیر نمی‌باشد.
همینطور تاریخ صدور چك از این نظر مهم است كه طبق قانون اگر چك در همان مكانی كه صادر شده است باید پرداخت گردد مثلاً صادركننده و دارنده چك و بانك پرداخت كننده هر سه در تهران باشند، دارنده چك باید در ظرف پانزده روز از تاریخ صدور وجه آن را از بانك مطالبه كند و اگر از یك نقطه به نقطه دیگر ایران صادر شده باشد باید ظرف چهل‌وپنج روز از تاریخ صدور چك مطالبه شود.
بنابراین اگر دارنده چك در مدت تعیین دشه در فوق نسبت به دریافت وجه چك اقدام نكند. دیگر دعوی او برعلیه ظهر نویس مسموع نخواهد بود.
بعلاوه اگر دارنده چك ظرف شش ماه از تاریخ صدور چك وجه آن را از بانك دریافت ننماید یا ظرف شش ماه از تاریخ صدرو گواهی عدم پرداخت از جانب بانك شكایت نكند دیگر حق تعقیب كیفری صادر كننده چك بدون محل را نخواهد داشت.
مطالب گفته شده در مورد تاریخ مربوط به موارد قانونی بود كه هر كارمند بانك بایستی نسبت به آنها آگاهی داشته باشد تا بتواند در صورت لزوم مشتریان شعبه را راهنمایی نماید در هر صورت اگر دارنده چكی به شعبه مراجعه نمود و از تاریخ صدور چك بیش از ده سال نگذشته باشد و حساب سپرده‌قرض‌الحسنه جاری صادر كننده چك مفتوح بوده و دارای مانده باشد، بانك موظف به پرداخت آن میباشد.
2-2- مبلغ چك
مبلغ چك بایستی به حروف و به عدد هر دو نوشته شود. اگر مبلغ بیش از یكدفعه به تمام حروف نوشته شود و بین آنها اختلاف باشد مبلغ كمتر ملاك اعتبار است. اگر مبلغ با حروف و رقم هر دو نوشته شود و بین آنها اختلاف باشد مبلغ با حروف معتبر میباشد.
ضمناً هر گونه شرطی كه از جانب صادر كننده چك برای پرداخت چك در متن آن نوشته شده باشد به آن شرط ترتیب اثر نخواهد داد.
3-2- محلی كه چك در آنجا باید پرداخت گردد
محل پرداخت چك روی ورقه چك از جانب بانك قید می‌گردد. مثلاً بانك سپه شعبه حافظ تهران – 1396
4-2- نام گیرنده چك
طبق قانون تجارت (ماده 312) چك ممكن است در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله كرد باشد. همینطور ممكن است به صرف امضاء درظهر (پشت) چك به دیگری منتقل شود.
اگر در متن چك هیچگونه اشاره‌ای به گیرنده نشده باشد چك در وجه حامل محسوب می‌شود.
اگر در متن چك نام شخص معین و كلمه حامل متفقاً نوشته شود چك حامل محسوب نمی‌شود.
5-2- امضاء صادركننده چك
چك بایستی حتماً توسط صادر كننده (دارنده حساب قرض‌الحسنه) امضاء شده باشد لذا لازم است هنگام ارائه چك به بانك امضاء چك با نمونه امضاء صاحب حساب مطابقت داده شده و صحت آن احراز گردد.
3- انواع چك
بانكها برای ارائه خدمات بیشتر به مشتریان خود و تسهیل در امر دریافت و پرداخت، انواع چك را پیش بینی نموده‌اند.
در كشورهای خارج چكهای مختلف از جانب بانكها بكار گرفته می‌شود لكن در ایران هنوز چك و انواع آن بصورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است، لذا در اینجا چكهای شناخته شده و مورد عمل تشریح می‌گردد.
1-3- چكهای عادی
چكهایی كه اشخاص در مقابل افتتاح حساب سپرده قرض‌الحسنه جاری از بانك دریافت نموده و یا هنگام برداشت از حساب، صاحب آن برعهده بانك در وجه خود یا حامل و یا در وجه شخص معین با به حواله كرد صادر می‌نماید چك عادی (یا معمولی) نامیده می‌شود. اعتبار چك عادی بسته به اعتبار صادر كننده آن میباشد.
2-3- چك مسافرتی
چكی است كه توسط بانك صادر و وجه آن در هر یك از شعب آن بانك یا توسط نمایندگان و كارگزاران آن پرداخت می‌گردد.
3-3- چك بانكی
چكی است كه توسط بانك به عهده همان بانك به درخواست مشتری صادر و پرداخت وجه آن توسط بانك تضمین می‌گردد.
4-3- چك آزاد
شعب از بین دسته چكهای موجود یك جلد را انتخاب و كلیه اوراق آن را به مهر آزاد (آبنیبوس) ممهور و در مواقعی كه مشتریان شعبه دسته چك خود را همراه نداشته باشند و احتیاج مبرم و فوری به دریافت وجه از حساب قرض‌الحسنه جاری خود داشته باشند یك برگ آن را با درج شماره حساب مشتری در اختیار وی قرار خواهند داد.
- چك آزاد نبایستی تحت هیچ عنوان ظهرنویسی شده و به اشخاص دیگری تسلیم گردد.
- تقاضا كننده چك آزاد (صاحب حساب) فقط می‌تواند از آن جهت دریافت وجه در شعبه ذیربط استفاده نماید.
- صاحب حساب بایستی شخصاً به شعبه مراجعه و در مقابل متصدیان شعبه چك را امضاء نماید.
- انعكاس چكهای آزاد كه بدین منظور مورد استفاده قرار می‌گیرد در ته سوش دسته چك از جانب شعبه الزامی است.
- استفاده از این نوع چك فقط برای موارد بسیار ضروری و استثنایی میباشد و نباید به طور دائم و مستمر مورد استفاده صاحبان قرار گیرد.
- پرداخت بهاء تمبر مالیاتی این قبیل چكها بعهده شعب بانك بوده و باید از حساب كارمزد پرداختی تادیه گردد.
1-1- این چكها را می‌توان برای اشخاص حقیقی یا حقوقی بدون اخذ كارمزد صادر نمود.
2-1- چكهای بانكی كه توسط سایر بانكها و این بانك صادر می‌شود بایستی دارای دو امضاء معرفی شده همراه با شماره امضاء جدید مندرج در ذیل امضاء كه در مجموعه نمونه امضاء چكهای بین بانكی جدید به همكاران مجاز به صدور و امضاء چكهای بین بانكی اختصاص داده شده باشد (امضاهای بدون شماره مذكور از اعتبار ساقط وقابل قبول نخواهد بود.)
3-1- این نوع چكها فقط در شعب مجاز به صدور چكهای بین بانكی مستقر در شهر كه قبلاً توسط بانكها معرفی و نام شعبه در دفتر رمز ثبت شده قابل صدور و پرداخت می‌باشند و سایر واحدها حق پرداخت و صدور اینگونه چكها را ندارند.
4-1- شعبی كه زیر پوشش شبكه مجاز به صدور چكهای بین بانكی نیستند مطابق با مشخصات مندرج در مجموعه راهنمای اسامی شعبه بانكها كه بترتیب الفبا میباشد بایستی از طریق شعبه واسطه كه قبلاً به آنها معرفی شده‌اند تغذیه شوند.
5-1- صدور استفاده این قبیل چكها بایستی منحصراً به منظور پرداخت دیون و یا واریز به حسابهای دولتی و منظور نمودن به حساب قرض‌الحسنه جاری و پس انداز و سپرده سرمایه‌گذاری كوتاه مدت باشد و همچنین صدور حواله به سایر شهرستانها كه بالامانع اعلام شده است نیز امكان پذیر خواهد بود و از استفاده آنها در سایر موارد اكیداً خودداری گردد.
2- نحوه صدور و پرداخت چك بین بانكها
1-2- در صورت درخواست مشتری جهت صدور چك بین بانكها طبق معمول از نمونه 252 (ضمیمه شماره1) در دو نسخه استفاده می‌شود كه نسخه دوم بترتیب شماره سری چك در پرونده جداگانه‌ای نگهداری می‌شود.
2-2- برای صدور این گونه چكها از دسته چك بانكی جداگانه ای كه فقط برای این منظور در نظر گرفته می‌شود و زیر كلید رئیس و یا معاون شعبه نگهداری می‌گردد استفاده خواهد شد.
3-2- نام شعبه صادر كننده و همچنین شعبه پرداخت كننده علاوه برنام بانك بایستی در چك مشخص باشد.
4-2- مبلغ چك بایستی با ماشین پرفراز روی چك پرفراز شود.
5-2- چك بایستی دارای عدد رمز باشد و برای تعیین رقم رمز چكها باید از جداول 1 الی 6 دفتر رمز كه از طریق اداره ذیربط در اختیار شعب مجاز بصدور چكهای بین بانكی قرار داده شده است استفاده خواهد شد. بدیهی است دفاتر رمز را بایستی با ملاحظات ایمنی و حفاظتی در صندوق نسوز و زیركلید رئیس و یا معاون شعبه نگهداری و تاكید گردد تا در حفاظت و استفاده از كلید رمز نهایت دقت و احتیاط را مرعی نمایند و هیچگاه جدول و دفتر رمز را حتی به هنگام استفاده در معرض دید مشتریان و غیره قرار ندهند.
6-2- یادآوری می‌نماید هنگام پرداخت چكهای سایر بانكه رعایت حزم و احتیاط را نموده و علاوه بر كنترل پیكره رمز در مورد اصالت امضاء صادر كنندگان ضمن تطبیق نمونه امضاهای مربوطه با نمونه مندرج در دفتر نمونه امضاء تایید تلفنی از واحد صادركننده ضروری میباشد.
7-2- در صورتیكه از طرف شعب مجاز به صدور چكهای عهده سایر بانكها چك بین بانكی عهده شعب مجاز این بانك صادر شده باشد شعبه موظف است ضمن رعایت موارد مذكور و احراز هویت كامل گیرنده، وجه چك را با صدور سند از حساب بدهكاران به حساب مربوطه واریز و با تنظیم نمونه 77 (ضمیمه شماره2) اصل چك را برای وصول جهت واحد پایاپای اسناد با اخذ رسید ارسال تا توسط واحد مذكور و از طریق كلر و اطاق پایاپای اقدام لازم بعمل آید.
8-2- مفاد كلیه نامه‌ها و دستورالعمل‌های صادره اداره ذیربط را در مورد افزایش و یا حذف اسامی واحدهای بانكها و یا هر گونه تغییراتی كه در اطلاعات رمز بعمل می‌آید. مرتباً در جداول رمز و دفاتر مربوطه ثبت نموده و هرگونه تغییرات ایجادر در نمونه امضاهای شعبه و دفاتر راهنما و تلفن و نیز نام شعبه را كمافی‌السابق به اداره ذیربط اعلام نمایند.
9-2- دستورالعمل كشف رمز از چكها و دیگر موارد مربوطه در ظهر جداول شماره 1 الی5 درج گردیده است كه باید مورد استفاده قرار گیرد.
10-2- روابط رمزی با بانك مركزی جمهوری اسلامی ایران فقط بطور یكطرفه جهت كشف رمز چكهای بانكی صادره واحدهای مجاز بانكها عهده بانك مذكور معتبر خواند بود. بنابراین كشف رمز چكهای واصله از بانك مركزی با جداول رمز موجود عملی نیست.
3- فقدان چكهای بین بانكها
نظر به اینكه چكهای بانكی بین بانكها، بعضاً توسط مشتریان و یا شعب مفقود می‌گردد لذا نحوه عمل واحدها به شرح زیر میباشد:
1-3- فقدان چك از جانب مشتری اعم از خریدار یا صاحب (ذینفع)
1-1-3- مشتری می‌باید مراتب فقدان چك را كتباً با تنظیم فرم شماره 1(ضمیمه شماره3) به اطلاع شعبه صادر كننده برساند.
2-1-3- شعبه می‌بایست پس از احراز هویت از مشتری و تطبیق اطلاعات مندرج در فرم شماره 1 با سوابق موجود در شعبه واطمینان از صدور چك، ذیل فرم مذكور را تایید نماید.
3-1-3- شعبه صادر كننده چك مكلف است، واریز یا عدم واریز چك صادره را با تنظیم فرم شماره 2 (ضمیمه شماره4) در سه نسخه از شعبه بانك ذینفع استعلام برساند.
4-1-3- شعبه بانك ذینفع می‌باید پس از وصول نامه مذكور ضمن بررسی مراتب را با تنظیم فرم شماره 3 (ضمیمه شماره5) به اطلاع شعبه استعلام كننده برساند.
5-1-3- در شعبه صادر كننده چك پس از دریافت پاسخ استعلام می‌بایست ضمن كنترل مهر و امضاهای مندرج در ذیل فرم و اطمینان از مطابقت آنها با نمونه امضاهای مجاز مخصوص چكهای بانكی بین بانكها تعهدنامه اعلام فقدان چك بانكی بین بانكها فرم شماره 4 (ضمیمه شماره6) توسط ذینفع تنظیم و به شعبه ارائه شود. بدیهی است تعهدنامه مزبور می‌باید توسط مشتری و ضامن معتبر امضاء گردد.
6-1-3- پس از اخذ تعهدنامه مذكور، می‌باید عملیات حسابداری مربوط به تسویه چك قبلی و صدور چك باید به شرح زیر انجام و در حسابها منعكس گردد.
بدهكار: حساب چكهای صادره فروخته شده كد 296- زیر سرفصل چكهای صادره فروخته شده- به میزان و مشخصات چك مفقود شده
بستانكار: حساب چكهای صادره فروخته شده كد 296- زیر سرفصل چكهای صادره فروخته شده- به میزان و مشخصات چك جدید.
توجه:
با صدور سند فوق حساب قبلی (چك صادره قبلی) تسویه و بجای آن چك صادره جدید كه از نظر مشخصات (بدون در نظر گرفتن سریال چك) و مبلغ برابر است با چك قبلی در كد 296 بیلان ایجاد و چك در مقابل اخذ رسید تحویل ذینفع می‌گردد.
7-1-3- پس از الصاق تمبر و ابطال آن بر تعهدنامه ماخوذه، نسبت به صدور اسناد انتظامی مربوط بشرح زیر اقدام و در حسابها منعكس می‌گردد.
بدهكار: حسابهای انتظامی- تعهدنامه‌ها- به مبلغ یك ریال
بستانكار: حساب دهندگان انتظامی
بدیهی است اصل تعهدنامه در كلاسوری كه به همین مناسبت اختصاص داده شده ضبط و در محل محفوظی نگهداری می‌گردد.
2-3- فقدان چك توسط بانكها
1-2-3- واحد مفقود كننده اعم از واحد ستادی یا صفی می‌باید مراتب فقدان چك را با تنظیم و تكمیل فرم شماره 5 (ضمیمه شماره 7) به شعبه بانك صادر كننده جهت صدور چك بین بانكهای جدید اعلام و ارسال نماید.
تذكر:
چنانچه فقدان چك از جانب واحدهای ستادی بانك انجام پذیرفته باشد، به لحاظ عدم دسترسی شعبه صادر كننده به امضاهای واحدهای ستادی، می‌بایست پس از هماهنگی قسمت ستادی با شعبه ذینفع، تعهدنامه مذكور از طریق شعبه یاد شده (شعبه ذینفع) به شعبه بانك صادر كننده چك ارسال گردد.
2-2-3- پس از اخذ تعهدنامه مذكور می‌باید عملیات حسابداری مربوط به تسویه چك قبلی و صدور چك جدید بشرح زیر انجام و در حسابها منعكس گردد.
بدهكار: حساب چكهای صادره فروخته شده كد 296- زیر سرفصل چكهای فروخته شده- به میزان و مشخصات چك مفقود شده.
بستانكار: حساب چكهای صادره فروخته شده كد 296- زیر سرفصل چكهای صادره فروخته شده- به میزان و مشخصات چك جدید.
توجه:
با صدور سند فوق حساب قبلی (چك صادره قبلی) تسویه و بجای آن چك صادره جدید كه از نظر مشخصات (بدون در نظر گرفتن سریال چك) و مبلغ برابر است با چك قبلی در كد 296 بیلان ایجاد و چك در مقابل اخذ رسید تحویل ذینفع می‌گردد.
3-2-3- پس از الصاق تمبر و ابطال آن بر تعهدنامه ماخوذه، نسبت به صدور اسناد انتظامی مربوط بشرح زیر اقدام و در حسابها منعكس می‌گردد.
بدهكار: حسابهای انتظامی- تعهدنامه‌ها- به مبلغ یك ریال
بستانكار: حساب دهندگان انتظامی
بدیهی است اصل تعهدنامه در كلاسوری كه به همین مناسبت اختصاص داده شده ضبط و در محل محفوظی نگهداری می‌گردد.
تذكر:
با توجه به تعهد بانك مفقود كننده چك بین بانكها (فرم شماره5) و امضاء آن از جانب مسئولین مربوط كه در واقع نمایندگان آقایان مدیران عامل بانكها می باشند.
لذا نیازی به اخذ وثیقه اضافی از مسئولین قسمت ستادی و یا صفی نمی‌باشد.
4- دستورهای متفرقه
1-1- در صورتیكه یك یا چند برگ باطل شود بایستی همراه با صورتمجلس جزو اسناد روز بایگانی تا در موقع بازرسی مورد رسیدگی و كنترل قرار گیرد.
2-4- جدول رمز بایستی زیر كلید و نظارت مستقیم رئیس یا معاون شعبه بوده و در جای محفوظی دور از دسترس و دید مشتریان و كاركنان غیر مسئول نگهداری شود. ضمناً لازم به یادآوری است فتوكپی و رونویسی از دفتر رمز جداول آن ممنوع بوده و در صورت سهل‌انگاری و عدم رعایت مراتب مذكور مسئولین ذیربط پاسخگوی عواقب آن خواهند بود.
3-4- این قبیل چكها منحصراً توسط شعبه‌ای كه چك به نام آن واحد صادر گردیده است قابل پرداخت میباشد و شعب دیگر بانكها مجاز به پرداخت آن نخواهد بود و وجه چك بایستی به حسابهای تعیین شده در شعبه بانكی كه چك عهده آن صادر گردیده واریز شود.
5- عملیات حسابداری
1-2- چكهای صادره ما عهده سایر بانكها
بدهكار: صندوق/ سایر حسابها
بستانكار: انواع چكهای بانكی فروخته شده- حساب صدور چكهای بین بانكها پس از دریافت چك از طریق كلر با صدور سند بشرح زیر حساب فوق تسویه می‌گردد.
بدهكار: انواع چكهای بانكی فروخته شده- حساب صدور چكهای بین بانكها
بستانكار: بین واحدها
بدیهی است اقلام تسویه نشده پس از مدت مناسب ومتداول بایستی پیگیری و تكلیف آنها روشن گردد.
2-5- چكهای صادره سایر بانكها
واریز وجه چكهای بین بانكها با تكمیل نمونه 77 و درج مشخصات چك در سیستم كلر با صدرو اسناد بشرح زیر بحساب ذینفع واریز می‌گردد.
بدهكار: پرداخت چكهای فروخته شده- حساب پرداخت چكهای صادره سایر بانكها
بستانكار: حساب مشتری
پس از وصول سند حسابداری از واحد كلرینگ حساب مذكور بشرح صدور سند زیر تسویه می‌گردد.
بدهكار: بین واحدها
بستانكار: پرداخت چكهای فروخته شده- حساب پرداخت چكهای صادره سایر بانكها
طبق ماده 312 قانون تجارت، چك ممكن است در وجه حامل یا شخص معینی یا به حواله كرد باشد و یا ممكن است امضاء در ظهر به دیگری منتقل گردد.
بنابراین در صورتیكه چكی در وجه شخص معینی یا به حواله كرد وی صادر شده باشد، این شخص می‌تواند با پشت‌نویسی (ظهر نویسی) بصرف یك امضاء و یا با قید تاریخ و اسم كسی كه چك بر او منتقل می‌شود، چك را به دیگری انتقال دهد.
اگر چك در وجه باشد دیگر انتقال آن به پشت نویسی احتیاجی نداشته و می‌تواند انتقال با قبض و اقباض (دادن و گرفتن) صورت گیرد. بعضی اوقات صادر كننده چك عبارت «به حواله كرد» و یا آورنده» را خط می‌زند. این گونه اعمال تاثیری در قابلیت انتقال چك ندارد. بعبارت دیگر هر نوع چك به یك ترتیب قابل انتقال میباشد.
با ظهرنویسی و انتقال چك، كلیه حقوق ناشی از چك از دارنده چك به دیگری منتقل می‌شود و ظهرنویس نیز ضامن پرداخت وجه چك خواهد بود. بعبارت دیگر اگر چك از طریق ظهرنویسی انتقال باشد هر یك از ظهرنویسان چك به اتفاق صادركننده آن در برابر دارنده چك مسئولیت تضامنی داشته و می‌توان جهت وصول مبلغ چك (در صورتیكه برای چك گواهی عدم پرداخت از جانب بانك صادر شده باشد) به كلیه ظهر نویسان به طور انفرادی یا جمعی مراجعه و نسبت به وصول آن اقدام قانونی به عمل آورد.
با توجه به موارد فوق لازم است جهت جلوگیری از عواقب احتمالی هنگام ظهرنویسی دقت لازم مبذول گردد.
موارد زیر می‌تواند بعنوان راهنما، هنگام ظهرنویسی مد نظر قرار گیرد.
(1) در هنگام ظهرنویسی بویژه برای اصلاح متن چك، فضای اضافی در كنار یا بین مطالب نوشته شده در ظهر چك باقی نماند تا نتوان مطلبی به آن اضافه نمود.
(2) پس از انجام ظهرنویسی ابتدا و انتهای هر خطی كه نوشته می‌شود با علامت (×) بسته شود.
برای مثال دو نمونه از ظهرنویسی بصورت غلط و درست در رابطه با اصلاح مبلغ نوشته شده در متن چك در زیر آورده شده است.
این متن فقط قسمتی از بررسی دایره حسابداری شعب بانكها می باشد
جهت دریافت کل متن ، لطفا آن را خریداری نمایید
قیمت فایل فقط 5,900 تومان
برچسب ها : بررسی دایره حسابداری شعب بانكها , دایره حسابداری , شعب بانكها , ظهرنویسی , دانلود بررسی دایره حسابداری شعب بانكها , نهادهای مالی , چك